حملات پانیک عبارت از انفجار ناگهانی اضطراب حاد هستند که همچون تهدیدی برای زندگی حس می‌شوند اما تهدید واقعی نیستند. این حملات در عرض چند دقیقه به ترس شدید تبدیل می‌شوند، اما این زمان کم با پریشانی‌ای که پدید می‌آورند جبران می‌شود. [طی این حملات] احساس اضطراب در بدن بسیار شدید می‌شود – به همراه تپش قلب، تپش نبض و مشکل در دریافت هوای کافی – و این احساس را ایجاد می‌کند که انگار در شرف مرگ هستید. چنین برداشتی (حس مرگ) نادرست است، اما همین برداشت منجر به اضطراب بیشتر و تشدید وحشت می‌شود.
حملات پانیک حتی در هنگام خواب نیز ممکن است به طور ناگهانی رخ دهند، و این احساس از دست دادن کنترل موجب تشدی پانیک می‌شود. یک حملة واحد به اندازة کافی آزاردهنده است، اما همین حملة واحد اغلب نگرانی در مورد حملة بعدی را به همراه دارد، و این نگرانی میتواند باعث تغییر رفتار روزمرة افراد شود، و باعث شود که فرد از هر مکانی که در آن ممکن است احساس «ناامنی» داشته باشد یا فرار از آن را دشوار تصور کند، اجتناب و دامنة فعالیت خود را به طور جدی محدود کند. مشخص نیست چه چیزی باعث حملات پانیک می‌شود یا اینکه سیگنال‌های عصبی دقیقاً چگونه به اشتباه منتقل و دچار تفسیر نادرست می‌شوند. به همان اندازه که چنین حملاتی وحشتناک و طاقت‌فرسا به نظر می‌رسند، امکان کنترل آنها نیز (حتی زمانی که در حال وقوع هستند) وجود دارد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
- چرا احساس می‌کنم در شرف مرگ هستم؟
- علائم حملة پانیک چیست؟
- در حملة پانیک چه اتفاقی می‌افتد؟
- چرا حملات پانیک اتفاق می‌افتد؟
- چه زمانی حملات پانیک بیشتر ممکن است رخ دهد؟
- چه چیزی باعث حملة پانیک می‌شود؟
- تفاوت بین حملة پانیک و اختلال پانیک چیست؟
- آیا راهی برای جلوگیری از حملة پانیک در زمان وقوع وجود دارد؟
- فرار از حملة پانیک یا انجام کار دیگری؟
- آیا تکنیک‌های موثری برای مدیریت حملات پانیک وجود دارد؟
- آیا برای حملات پانیک یا اختلال هراس درمانی وجود دارد؟
چرا احساس می‌کنم در شرف مرگ هستم؟
اضطراب، همانند ترس، بسیاری از مدارهای مغزی را در برمی‌گیرد و یکی از کارکردهای ترس این است که تضمین کند شما اقدامات دفاعی را انجام می‌دهید. سیستم پاسخ به استرس فعال می‌شود و بدن شما را برای مبارزه یا فرار آماده می‌کند. این واکنش قبل از اینکه حتی فرصت فکر کردن به آن را داشته باشید اتفاق می‌افتد. مهم نیست که این اتفاق شاید گاهی یک هشدار اشتباه باشد؛ [مهم این است که] از آنجایی که پانیک ناگهان بدن را به واکنش وامی‌دارد، به‌طور ویژه‌ای ناگهانی و شدید است. قلب، که نقش مهمی در آماده‌سازی دفاعی ایفا می‌کند، برای اکسیژن‌‌رسانی به ماهیچه‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن به تکاپو می‌افتد تا ماهیچه‌ها را برای مبارزه یا فرار آماده کند. در قفسه سینه احساس تپش می‌کنید. تنفس سریعتر می‌شود تا اکسیژن بیشتری به ریه‌ها وارد شود. متابولیسم به سرعت بالا می‌رود. ممکن است عرق یا احساس لرزش کنید. افراد از نظر میزان آگاهی از عملکرد درونی بدنشان (عملکرد احشائی) با هم تفاوت دارند و شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد افرادی که در معرض حملات پانیک قرار می‌گیرند به‌شدت تحت تأثیر احساسات بدنی قرار می‌گیرند. با این وجود، تپش قلب، ضربان سریع قلب، نفس‌نفس زدن و لرزش بدن شبیه آن چیزی است که در حمله قلبی اتفاق می‌افتد، و احساسات بدنی فرد به این شکل تفسیر می‌شود. این حالت یکی از حمله‌های پانیک است.
علائم حملة پانیک چیست؟
حملات پانیک اغلب با احساس ناگهانی خطر شدید شروع می‌شود و به‌دنبال آن فوراً هجوم شدید احساسات جسمی آزاردهنده پدید می‌آید. در پاسخ به سیگنال‌های هورمونی ناشی از سیستم پاسخ به استرس، بدن به طور ناگهانی آمادة مبارزه یا فرار می‌شود. قلب سرعت می‌گیرد و سخت کار می‌کند تا خون را سریعاً به ماهیچه‌ها برساند. احساس می‌کنید که قلب در درون سینه‌تان در حال سرعت‌گرفتن و تپش است، و طبیعتاً برای تأمین نیاز به اکسيزن دچار تنگی نفس می‌شوید. ممکن است حس تعرق و لرزش نیز پیدا کنید. افرادی که در چنگال حملة پانیک هستند احساس می‌کنند از خود و دنیای اطرافشان جدا شده‌اند و معمولاً احساس سرگیجه و حالت تهوع دارند. حملات پانیک باعث می‌شود احساس کنید در حال مرگ یا جنون هستید، زیرا هیچ خطر آشکاری در اطراف وجود ندارد.
در حملة پانیک چه اتفاقی می‌افتد؟
حملة پانیک واکنش ناگهانی به احساس خطر قریب‌الوقوع است، و طی آن بدن تمام نیروهای خود را به کار می‌گیرد تا از شما در برابر چیزی که سیستم دفاعی‌تان (به اشتباه) به‌عنوان تهدیدی وحشتناک هشدار داده است محافظت کند. واکنش بدن، که شکلی ناگهانی و اغراق آمیز (همراه با تپش قلب، تنفس سریع، لرزش) دارد، خود نشانه‌ای از یک تهدید تعبیر می‌شود، و کل اتفاقات با درک عدم امکان فرار ترکیب می‌شود. اما حملات پانیک هشدارهای کاذب هستند و در واقعیت هیچ تهدیدی (از درون یا بیرون) وجود ندارد.
چرا حملات پانیک اتفاق می‌افتد؟
با در نظر گرفتن تمام جوانب، باید گفت علت وقوع حملات پانیک آن است که مغز به گونه‌ای ساخته شده است که به نفع خطر اشتباه کند (یعنی به نفع درک مشکل حتی در جایی که مشکلی وجود ندارد)، و اینگونه به‌نوعی زندگی شما را بیمه کند. اما حملات پانیک پیچیده هستند، بسیاری از سیستم‌های مغزی و بدنی را درگیر می‌کنند و دانشمندان توجه زیادی به کشف علت وقوع حملات پانیک نشان می‌دهند. تنها چیزی که می‌توان با اطمینان گفت این است که در مدارهای مغزی گفتگوی متقابل معمولی بین مرکز برون‌داد عاطفی آمیگدال و مرکز پردازش و تنظیم شناختی قشر جلوی مغز اشتباهی رخ می‌دهد. قشر جلوی مغز، که دچار هجمة اطلاعات شده است، متوجه نمی‌شود که تهدید واقعی نیست. سیستم پاسخ به استرس به گونه‌ای وارد عمل می‌شود که گویی خطر درک‌شده واقعی است و احساسات ناخوشایند فیزیکی زیادی را ایجاد می‌کند، و به این ترتیب در صورت داشتن آستانة غیرمعمول پایین برای پاسخ، که اغلب نتیجة یک تجربة نامطلوب اولیه است، میتواند مشکل را بزرگتر از آنچه که هست بازنمایی کند.
چه زمانی حملات پانیک بیشتر ممکن است رخ دهد؟
هیچ جدول زمانی‌ای برای حملة پانیک وجود ندارد. این حملات می‌توانند در هر زمان بوجود آیند، و حتی گفته می‌شود که فرد را از خواب بیدار می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که بیش از یک‌چهارم جمعیت در مقطعی از زندگی دچار حملة پانیک جداگانه می‌شوند. با این حال، غیرقابل پیش‌بینی بودن این حملات به آنها قدرت زیادی برای شکل‌دهی به رفتارهای بعدی می‌دهد. این حملات به‌قدری ناراحت‌کننده هستند که گاهی اوقات افراد فعالیت خود را محدود می‌کنند تا از احتمال حملة بعدی جلوگیری کنند. وقتی ترس از حملات پانیک بیشتر تبدیل به محرک رفتار می‌شود، می‌گوییم اختلال پانیک ایجاد شده است. اغلب با آگورافوبیا، ترس از فضاهای بسته یا فضاهای باز شلوغ که به نظر می‌رسد هیچ راه فراری از آن وجود ندارد، یا ترس از سفر به تنهایی یا ترک خانه به طور کلی همراه است. میانگین سن شروع حملات پانیک 24 سال است. زنان دو برابر مردان در معرض خطر ابتلا به حملات پانیک هستند. آنها علاوه بر اضطراب در بسیاری از اختلالات روانی دیگر نیز رایج هستند. حملات پانیک در افراد بالای 60 سال نادر است.
چه چیزی باعث حملة پانیک می‌شود؟
مشخص نیست که عال حملة پانیک، این واکنش ناگهانی به احساس خطر قریب‌الوقوع، چه چیزی است. اما مشخص است که تجربة استرس‌زا در اوایل زندگی، فرد را مستعد حملات پانیک می‌کند. دانشمندان می‌دانند که تجربیات نامطلوب دوران کودکی میتواند حساسیت بسیاری از نودهای مدارهای مغز را که در واکنش‌پذیری هیجانی، تنظیم احساسات و پاسخ استرس نقش دارند، تنظیم دوباره کند. تحقیقات زیادی به ارتباط بین نقص در مدارهای مغزی احساسات با دیگر محرک‌های فیزیولوژیکی (مثلاً سیگنال متابولیکی یا التهابی از‌بین‌رفته یا حساسیت مضاعف به عملکردهای فیزیولوژیکی) پرداخته‌اند. با این وجود، اختلال پانیک به درمان توسط رفتاردرمانی پاسخ می‌دهد. علاوه بر این، در طول حملة پانیک، تلاش فوری برای طولانی‌تر کردن مدت بازدم ممکن است سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال کند و بازخورد آرامش‌بخشی را پدید آورد.
تفاوت بین حملة پانیک و اختلال پانیک چیست؟
حملة پانیک حمله‌ای غیرمنتظره و منحصر‌به‌فرد از اضطراب شدید است که طی آن سیستم‌های بدن (از جمله قلب) به‌طور ناگهانی و شدیدی فعال می‌شوند، به‌حدی که فرد معمولاً احساس می‌کند که در شرف مرگ است. این احساس خطر با احساس تهدید از درون ترکیب می‌شود. اغلب احساس عدم نیز فرار وجود دارد. حملات پانیک بسیار ناخوشایند و ناراحت‌کننده هستند. در نتیجه، می‌توانند باعث ترس از حملة مشابه بعدی شوند، و اغلب هم چنین می‌شود. اختلال پانیک زمانی ایجاد می‌شود که فردِ در معرض حملات پانیک رفتار خود را تغییر دهد تا از احتمال ابتلا حملة بعدی جلوگیری کند. در حدود 30 درصد از موارد، مردم به شدت زندگی خود را محدود می‌کنند و برای دوری از فضاهای شلوغ یا بسته یا مکان‌های عمومی شلوغ (مانند کنسرت، آسانسور یا سفر با هواپیما) تلاش زیادی می‌کنند. به ایجاد این حس آگورافوبیا گفته می‌شود.
آیا راهی برای جلوگیری از حملة پانیک در زمان وقوع وجود دارد؟
پاسخ طبیعی به حملات پانیک مبارزه با آنها یا فرار از آنها است. اما این کار فقط ممکن است آنها را طولانی‌تر کند. کارشناسان معتقدند که راه بهتر این است که در همان لحظات اولیة شکل‌گیری ترس، به سمت آن برویم. مهم نیست که این ترس چقدر واقعی و طاقت فرسا است، هشداری که بدن شما در مورد خطر دریافت کرده است نادرست است. اساس حملة پانیک این است. پاسخ طبیعی این است که بخواهید فرار کنید (یا با احساس وحشت مبارزه کنید). اما کارشناسانی که با افراد مبتلا به حملات پانیک کار می‌کنند متوجه می‌دانند که چنین رفتاری فقط طوفان را طولانی می‌کند، در حالی که در حقیقت در میانة این طوفان راه‌هایی برای بازگرداندن حس کنترل وجود دارد. شاید اولین نکته این باشد که درک کنیم که احساسات بدنی وحشتناک به طور خودکار به حرکت در می‌آیند، و صرفاً واکنش بدن به پیام تهدید اشتباه هستند.
فرار از حملة پانیک یا انجام کار دیگری؟
اگرچه حملات پانیک منجر به غریزة فرار می‌شود، اما پاسخ مفیدتر این است که (با احساس کنجکاوی برای آشکارسازی شرایط) به ترس نزدیک شوید. یکی از ابتدایی ترین راه‌ها این است که به ناظر عینی تجربة وحشتناک خود تبدیل شوید. این کار ارتباط شما با وضعیت اینجا و اکنون را حفظ می‌کند.
اگر در ابتدا نیاز به پایگاهی برای اتکا دارید، سعی کنید اشیاء اطراف خود را لمس کنید، آنها را نام ببرید یا آنها را توصیف کنید. سپس آنچه را که در حمله اضطراب برای شما اتفاق می‌افتد را مشاهده و توصیف کنید. احساس می‌کنم دیوارها در حال نزدیک‌شدن به هم هستند. عرق از پشتم سرازیر می‌شود. سپس سعی کنید آنچه را که احساس می‌کنید مشاهده کنید. مجبور نیستید تسلیم این احساس شوید، فقط آن را توصیف کنید. خیلی احساس ترس می‌کنم. تبدیل‌شدن به ناظر تجربه خود ممکن است باعث از بین رفتن اضطراب نشود، اما این آگاهی را به شما می‌دهد که نمی‌میرید و می‌توانید از این تجربه عبور کنید. هدف این نیست که ترس را کاهش دهید، بلکه آن است که خود را از چنگال فیزیکی ترسی که بر شما افتاده است و از دست میل به محدودکردن زندگی‌تان متناسب با این ترس، رها کنید.
آیا تکنیک‌های موثری برای مدیریت حملات پانیک وجود دارد؟
حملات پانیک به‌قدری ناراحت‌کننده هستند که باعث انگیزة فرار از ترس می‌شوند. این احساس درست است. اما کارشناسان (که برخی خودشان با حملات اضطراب خود مواجه شده‌اند) معتقدند که این کار فقط مشکل را بزرگتر می‌کند، و هرگز به شما اجازه نمی‌دهد که به ترس عادت کنید و متوجه شوید که این ترس نه تنها هشداری نادرست است، بلکه واقعاً می‌توانید با آن کنار بیایید (و آن را کاهش دهید). بهتر است به شمت ترس بروید و با کاوش دربارة آن آن را از بین ببرید (به عبارتی، با کنجکاوی به آن واکنش نشان دهید). هدف این نیست که اضطراب را کاهش دهید (اگرچه ممکن است این اتفاق هم بیفتد) بلکه این است که ناظر تجربة خود شوید و سعی کنید آن را توصیف کنید. چه افکاری دارید؟ چه احساسات بدنی‌ای دارید؟ آنها را نام ببرید. ترس شما را ترغیب به انجام چه کاری می‌کند؟
این کار رویکردی عقلانی است. همچنین، با روشن‌کردن سیستم عصبی پاراسمپاتیک، می‌توانید عقلانیت را دور بزنید و مستقیماً به سمت بیش‌فعالی بروید. سیستم عصبی سمپاتیک آغازگر واکنش استرس است. اعصاب پاراسمپاتیک جلوی این پاسخ را می‌گیرند. افزایش طول بازدم (حتی در وسط حملة پانیک) میتواند عصب پاراسمپاتیک را فعال کند، و ضربان قلب کاهش دهد و تنش بدنی شما را از بین ببرد. همچنین، در راستای مقابله با احساس عدم‌کنترل که منجر به افزایش پانیک می‌شود، با لمس سطوح اطراف خود (دیوار، صندلی و غیره) خود را به دنیای محسوس متصل کنید.
آیا برای حملات پانیک یا اختلال هراس درمانی وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای حملات پانیک وجود ندارد. این بدان معنا نیست که نمی‌توانید از کنترل آن خارج شوید. اوج ترس که نشانة حملة پانیک است تا حدی ناشی از درک نادرست احساسات بدنی هنگام وقوع پانیک است. داشتن این شناخت کلی پیشینی که حملات پانیک هشدار کاذب هستند، میتواند ترس را کاهش دهد. حملات پانیک هشدارهای کاذبی هستند که سعی می‌کنند شما را فریب دهند تا تصور کنید خطر واقعی وجود دارد، در حالی که چنین خطری وجود ندارد.
در بازة زمانی طولانی‌تر، روان‌درمانی، و به‌ویژه رفتاردرمانی شناختی (CBT)، هم برای حملات پانیک به‌طور خاص و هم برای اضطراب به‌طور کلی مؤثر بوده است. این درمان خط مقدم مقابله با حملات پانیک و اختلال پانیک به‌شمار می‌رود. درمان CBT به علائم فیزیکی، تفکر نادرست حاصل طی حملات پانیک و رفتار اجتنابی که هشدار (کاذب) (به اشتباه) بر آن پافشاری دارد، می‌پردازد.
هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص حملات پانیک را خنثی کند، هرچند، اغلب انواع مختلفی از داروها، از جمله آرام‌بخش‌های بنزودیازپین (مانند زاناکس)، داروهای ضد افسردگی مهارکنندة انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) (مانند پروزاک)، و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI) و داروهای ضد افسردگی (مانند افکسور) برای این منظور تجویز می‌شوند. استفاده از داروها برای درمان حملات پانیک موضوعی بحث برانگیز است. برخی از متخصصان خاطرنشان می‌کنند که مصرف دارو معادل اجتناب است (به عباریت، عمل کردن بر اساس هشدار کاذب و اصرار بر فرار) درحالی که رفع اضطراب نیازمند تسلط بر مهارت‌های نزدیک‌شدن به ترس، نشستن در کنار ترس یا دفع آن است.
ملاقات با خویشتن