در این مقاله:
ترغیب به یادگیری در دوران کودکی
مشارکت والدین در مدرسه
موفقیت در دبیرستان و پس از آن
ترغیب به یادگیری در دوران کودکی
چه میزانی از هوش کودک در اوان کودکی درگیر یادگیری است؟
تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض کلمات، خواندن و داستانهای گوناگون، نه فقط از نظر تحصیلی بلکه از نظر اجتماعی، مزایای قابلتوجهی برای کودکان دارد، چون خواندن با صدای بلند برای کودکان الفت و امنیت برمیانگیزد. با وجود این، این باور که هوش کودک در سه سال اول زندگی «درگیر» است، بازتاب آموزههای ما دربارۀ قالبپذیری عصبی در مغز نیست. نه هوش و نه شخصیت در اوایل کودکی تثبیت نمیشود: بچهها ممکن است سرانجام حتی پس از کودکی غفلتبار هم شکوفا شوند، یا بعد از دورۀ کودکی سهلگیر مشغول تکاپو شوند، به دلایلی که لزوماً محدود به تواناییهای والدینشان نیست.
آیا قرار گرفتن زودهنگام در معرض موسیقی، کودک را برای موفقیت تحصیلی آماده میکند؟
یادگیری نواختن ساز مزایای شناختی ثابت شدهای دارد که در خردسالی بروز میکند، از جمله عملکرد اجرایی و انعطافپذیری شناختی بیشتر، همچنین افزایش تمرکز، حافظۀ کاری و توانایی جابجایی بین وظایف. اما تحقیقات نادرستی این باور را در سطح گستردهای نشان داده است که صرف قرار گرفتن در معرض موسیقی کلاسیک، در رحم یا دوران نوزادی، هوش کودک را تقویت میکند (به اصطلاح «اثر موتزارتی»).
برنامۀ عالی برای مهد کودک از چه اجزایی تشکیل میشود؟
بحث در خصوص اینکه آیا برنامههای پیشدبستانی و مهدکودک باید روی مهارتهای تحصیلی یا معاشرت تأکید کنند یا خیر، مدتهاست که ادامه دارد، اما تحقیقات زیادی مؤید این نظریه هستند که آموزش اولیۀ تحصیلی آسیبهای طولانیمدت ایجاد میکند. برای مثال، مطالعات نشان دادهاند با اینکه دانشآموزانی که در فقر بزرگ شدهاند و در برنامههای آموزش خردسالان شرکت کردهاند، واقعاً نسبت به همسالان خود در مدرسۀ ابتدایی از مزایای اولیهای برخوردار بودند، کودکانی که در مهدکودکهای بازیمحور شرکت میکردند، عملاً تا کلاس چهارم شروع به کسب نمرات بالاتری کردند. برخی تحقیقات نشان میدهند که مهم نیست در چه نوع برنامه ای شرک کنند، کودکانی که والدینشان روی بازی، معاشرت و ابتکارعمل در خانه در اوایل دوران کودکی تاکید دارند، که در سالهای بعد عملکردی بهتر از دیگران دارند.
آیا بچه ها باید در اسرع وقت تایپ و استفاده از کامپیوتر را یاد بگیرند؟
قرار گرفتن زودهنگام در معرض کامپیوتر و برنامههای نرم افزاری که به خواندن، نوشتن و آفرینش کمک میکند، میتواند برای خردسالان بسیار سودمند باشد. اما مجموعۀ تحقیقات این را هم نشان میدهند که وقتی دانشآموزان چیزی را مینویسند بهتر از زمانی که تایپش میکنند، آن را به یاد میسپارند. امروزه بسیاری از مدارس دیگر از دانشآموزان نمیخواهند که یادداشت بردارند، اما تشویق کودکان به این کار میتواند برای والدین مفید باشد.
مشارکت والدین در مدرسه
چه ویژگیهای روانی باعث موفقیت در مدرسه میشود؟
توانایی و تمایل به یادگیری مستقل عوامل حیاتی در موفقیت تحصیلی هر شخص است، به همین دلیل مهم است که والدین هم سرمشق این ویژگیها باشند و هم دخالت این ویژگیها را در تکالیف مدرسه مدیریت کنند. تحقیقات نشان داده است که انضباط شخصی کودک حداقل به اندازۀ هوش در موفقیت تحصیلی آنها مهم است. انگیزۀ درونی (تمایل کودک به یادگیری به خاطر یادگیری و نه جلب رضایت والدین و معلمان) نیز ضروری است، اما وقتی والدین برای ارضای استانداردها و انتظارات خودشان روی نمرات خوب پافشاری میکنند، میتواند به خطر بیفتد.
بهترین راه پشتیبانی از شاگرد خردسال چیست؟
تحقیقات نشان میدهد کودکانی که والدینشان نقش فعالی در آموزش آنها دارند، در مدرسه و در آزمونهای استاندارد بهتر از سایر بچهها عمل میکنند. چنین والدینی با ایجاد «داربست» برای پیشرفت تحصیلی (انتقال اهمیت آموزش، شاید با صحبت منظم با کودکان دربارۀ روزهای مدرسۀ خودشان، برقراری ارتباط با معلمان، کار داوطلبانه در ساختمان مدرسه و بررسی تکالیف، بدون اینکه مزاحم شوند یا پرخاشگرانه اصلاحش کنند) کارآمدترین والدین هستند. به طور کلی، استقلالبخشی هر چه بیشتر به کودک، حتی زمانی که گاهی اوقات دچار لغزش میشوند، به کودک کمک می کند تا به تواناییهای خود اعتماد کند.
والدین چقدر باید در مدرسۀ فرزندانشان مشارکت داشته باشند؟
گذشته از این سؤال همیشه القاکنندۀ گناه که آیا والدین بیش از حد در کار کودک دخالت میکنند و در نتیجه مانع رشدشان میشوند، یا به اندازۀ کافی دخالت نمیکنند و بنابراین به کودک اجازه میدهند تا مبارزه کند، این سؤال مطرح است که مدرسه کودک از والدین چقدر دخالت میخواهد، و اینکه آیا فشارهای اقتصادی یا عوامل دیگر دخالت برخی از والدین را محدود میکند و به طور بالقوه دانشآموزان آنها را در مزیت ناعادلانه قرار میدهد. با اینکه عادلانه است که مدارس از والدین انتظار داشته باشند که اطمینان یابند دانشآموزان تکالیف خود را انجام میدهند، سایر مطالبات تحصیلی، مانند مشارکت مستقیم در پروژهها، نه تنها ممکن است بار فشار عصبی به خانوادهها تحمیل کند، بلکه تحقیقات نشان میدهد که در هر صورت ممکن است از نظر تحصیلی برای دانشآموزان مفید نباشد.
چگونه میتوان تشخیص دهید که آموزش در خانه گزینۀ مناسبی برای خانوادهۀ شماست؟
بسیاری از خانوادهها به دلایل شخصی یا مذهبی یا برای برآورده کردن نیازهای خاص کودک، عهدهدار آموزش در خانه میشوند. کسانی که به فکر این گزینه میافتند، چون امیدوارند برای آموزش یا سبک یادگیری کودک مفید باشد، لازم است مزایا و معایب آن را بسنجند. آموزش در خانه میتواند کارآمد باشد، چرا که حواسپرتیهای ناشی از مدرسه را از بین میبرد؛ امن، پرورنده و انعطافپذیر است و امکان کاوش عمیق در موضوعات مورد علاقۀ کودک را فراهم میکند (و منابع کافی برای حمایت از یادگیری و تنظیم فعالیتهای اجتماعی و فوقبرنامه در دسترس است). اما والدین باید این را هم در نظر داشته باشند که آیا میتوانند نقش والدین و همینطور معلم را ایفا کنند، آمادگی انگیزهبخشی و عهدهداری مداوم دانشآموز خود را دارند و از خطر فرسودگی عاطفی برای خود و فرزندانشان آگاه هستند؟
والدین چقدر باید در تکالیف دخالت کنند؟
چرا ممکن است دخالت پدر در یادگیری بسیار مهم باشد؟
تحقیقات از دیرباز که نشان دادهاند کودکانی که پدرانشان فعالتر در زندگی آنان دخالت میکنند (چه در خانۀ مشترک زندگیی کنند یا نه) از نظر شناختی سالمتر هستند. مطالعات اخیر بهخصوص روی پدرانی که جدا شدهاند نشان میدهد که وقتی به چالشها (مانند ارتباطات محدود) غلبه میکنند و دخالت خود را در تحصیل فرزندانشان حفظ میکنند، بچهها نمرات بالاتری میگیرند، از اخراج موقت حذر میکنند و احتمال کمتری دارد که در کلاسی درجا بزنند.
موفقیت در دبیرستان و پس از آن
والدین چگونه میتوانند به کودکان کمک کنند تا از پس استرس تحصیلی برآیند؟
اول اینکه، استرس کودک را بدون نادیده گرفتن آن بپذیرید. کودک را تشویق کنید دربارۀ عوامل استرسزا صحبت کند و بدون قضاوت به او گوش دهد. سپس، قدم به قدم، در این مورد صحبت کنید که چگونه از پس این نگرانی برآیند، ازجمله اینکه به سراغ منابع حمایتی مانند همسالان، معلمان یا خود والدین بروند. دانشآموزانی را که استرس دارند تشویق کنید که با بیعملی فلج نشوند، و بهویژه روال ورزشی خود را حفظ کنند، ذهنآگاهی را تمرین کنند و خواب کافی داشته باشند.
والدین چگونه میتوانند مهارتهای رهبری را در کودکان تشویق کنند؟
با ورود بچهها به دبیرستان و شرکت بیشتر در فعالیتهای فوقبرنامه، ممکن است به دنبال موقعیتهای رهبری در میان همسالان خود باشند، اما بسیاری از جوانان ممکن است ندانند از کجا شروع کنند. والدین میتوانند از طریق برگزاری جلسات منظم خانوادگی با دستور جلسات و اهدافی فرزندان معین کردهاند به آنها کمک کنند، چون تحقیقات نشان میدهد که توانایی تعیین اهداف میتواند عاملی کلیدی برای موفقیت در مدرسه یا جاهای دیگر باشد.
آیا نمرات خوب در مدرسه تضمینی برای موفقیت نهایی حرفهای است؟
والدین باید به یاد داشته باشند که راههای زیادی برای موفقیت وجود دارد، و هرکسی که موفق میشود کارش را با نمرات عالی شروع نکرده است. برخی تحقیقات حاکی از آن است که دانشآموزان با نمرات عالی اغلب به سطوح متوسط موفقیت در نیروی کار میرسند، حال آنکه دیگران با انعطافپذیری استثنایی، مهارتهای اجتماعی و خلاقیت، با وجود نمرات متوسط در مدرسه، پیشرفت میکنند.
کمک به فرزندان برای ورود به کالج ممتاز چقدر مهم است؟
این موضوع آنقدرها که والدین فکر میکنند مهم نیست، و اغلب برای والدین مهمتر از دانشآموز است. فرآیند درخواست ورود به کالج به منشأ فشار شدید برای بسیاری از جوانان تبدیل شده است که اغلب اوقات محرک آن تصوری است که دانشآموزان از توقعات والدین خود دارند. با وجود این، تحقیقات نشان میدهد که تفاوتهای بین مدارس «برگزیده» و سایر مدارس بیشتر رابطۀ همبستگی دارد تا علیت: دانشآموزان برتر دبیرستانی تمایل دارند در مدارس برگزیده جمع شوند، اما حضور در آن مدارس لزوماً دلیل موفقیت آتی فرد نیست. همچنین آموزشگاه تحصیلی فرد تأثیر کمی دارد روی اینکه فرد در نهایت کاری پیدا میکند که او را جلب کند یا نه یا از زندگی شخصی خود لذت میبرد یا نه.
ملاقات با خویشتن