اگر به واقع ویژگیهای شخصیتی افراد را به لحاظ معناداری متمایز سازند، باید به دیگر تفاوتهای بین افراد نیز مرتبط باشند، از جمله اینکه آنها چگونه زندگی را میگذرانند. این دقیقاً همان چیزی است که دانشمندانی که به مطالعۀ شخصیت میپردازند دریافتهاند.
هر معیار شخصیتی اساسی که توسط روانشناسان ارزیابی شده، در پیوند با یک یا چند دستاورد مورد نظر بوده است، از تدابیر دستاورد گرفته تا سلامت روان تا رضایت در رابطۀ عاطفی. این یعنی شخصیت به نحو گستردهای اهمیت دارد. پیوندهای میان تفاوتهای شخصیتی و دستاوردهای زندگی صرفاً تمایلات عمومی را نشان میدهند: در حالی که به طور متوسط افراد بسیار برونگرا بهزیستی بالاتری نسبت به افراد بسیار درونگرا گزارش میکنند، درونگراهای خوشحال بیشماری وجود دارد. لیکن یافتهها به طور کلی نشاندهندۀ این است که افراد دارای شخصیتهای معین معمولاً با برای تجارب و چالشهای معین مواجه میشوند.
آیا ویژگیهای شخصیتی واقعاً باعث موفقیت بیشتر یا روابط ناپایدارتر میشوند؟ آیا ویژگیها و دستاوردها همه ناشی از برخی عوامل مشترک و بنیادی هستند؟ تعیین اینکه خود شخصیت چقدر در فراز و نشیبهای ما مسئول است دشوار میباشد، اگرچه دلایلی برای این باور وجود دارد که ویژگیها بر حوزههای مهم زندگی ما که با آنها پیوند دارند تاثیراتی میگذارند.
در این صفحه میخوانیم:
بهزیستی و سلامت
روابط
موفقیت
قضاوت شخصیت
شخصیت، بهزیستی، و سلامت
هم سلامت جسمی و هم روانی مرتبط به تفاوتهای شخصیتی هستند. از میزان خشنودی افراد از زندگی خود در هر مقطع گرفته تا مسائل مربوط به زندگی و مرگ، به نظر میرسد افرادی که برخی از ویژگیهای شخصیتی را بیشتر و برخی دیگر را کمتر دارند، دارای وضع بهتری هستند.
پیوندهای میان شخصیت و خوشبختی چه چیزهایی هستند؟
طبق معیارهای بهزیستی روانشناختی، افرادی که برونگرایی و باوجدانی بالاتری دارند، معمولاً در سطح بهتری قرار میگیرند، درحالی که افراد دارای روانرنجوری بالاتر در سطوح پایینتر قرار میگیرند. در اینجا مانند سایر حوزهها، دستاوردهای مثبت افراد دارای ویژگیهای معین (که در این مورد یعنی افراد بسیار برونگرا و باوجدان) ممکن است تاحدودی به وضعیتهای مثبتی ارتباط پیدا کند (مثل برخوردهای اجتماعی پرثمر) که این افراد احتمالاً برای خود ایجاد میکنند.
آیا افراد دارای برخی ویژگیهای معین طول عمر بیشتری دارند؟
ویژگیهای شخصیتی با امید به زندگی و ریسک سلامت در پیوند بودهاند. تحقیقات یافتهاند که افرادی که باوجدانی، برونگرایی و توافقپذیری بالاتری دارند، به طور متوسط با ریسک پایینتری از مرگ مواجه میشوند. در حالی که افرادی که روانرنجوری بالاتری دارند به طور کلی با ریسک بالاتری مواجهاند. شواهد حاکی از آنند که ریسک مضاعف سیگار کشیدن در میان افراد روانرنجورتر نقش کوچکی دارد.
آیا پیوندهای میان شخصیت و بهزیستی در همه جا یکسان است؟
ممکن است نباشد. برای مثال پیوند میان برونگرایی و بهزیستی میتواند محدود به برخی فرهنگهای خاص از جمله فرهنگ آمریکای شمالی باشد. به طور مشابه، یک تحقیق دریافت که ارتباط میان برونگرایی پایین و میزان مرگ و میر در ایالات متحده نسبت به دیگر کشورها شدیدتر بود.
شخصیت و روابط
افراد بخش زیادی از زندگی خود را در روابط میگذرانند و ویژگیهای شخصیتی مانند برونگرایی و توافقپذیری از نظر اجتماعی بسیار مرتبط هستند. بنابراین معقول است که بگوییم اینکه افراد چقدر با شریک عاطفی خود سازگار هستند، تا حدودی بستگی به خصوصیات شخصیتی متمایز آنها دارد. تحقیقات از این ایده پشتیبانی میکنند که برخی ویژگیها همگام با روابط دارای کیفیت بالا هستند.
ویژگیهای پنجگانۀ بزرگ چه ارتباطی با روابط دارند؟
یکی از ویژگیهایی که بیشترین ربط را به زندگی اجتماعی دارد برونگرایی است: آن دسته از شرکتکنندگان در پژوهش که برونگراتر بودهاند، از لحاظ موفقیت اجتماعی مانند وضعیت خودآگاه و پذیرش همسالان در سطح بالاتری قرار گرفتند.
همچنین به نظر میرسد به طور متوسط، برونگرایی بالاتر، باوجدانی، و توافقپذیری، همگام با نوعی رضایت بیشتر در روابط عاطفی هستند. روانرنجوری با پیامدهای عاطفی ضعیفتر در پیوند بوده است.
سبکهای دلبستگی چگونه با رضایت در رابطه پیوند دارند؟
سبکهای دلبستگی، که میتوانند به عنوان عناصر شخصیت فرد نیز در نظر گرفته شوند، با پیامدها و دستاوردهای رابطه در پیونده بودهاند. تحقیقات حاکی از آنند که افرادی که در دلبستگیهای خود «ناایمن» هستند (افرادی که اجتناب از روابط نزدیک یا اضطراب بالا را نشان میدهند) معمولاً از روابط خود رضایت کمتری دارند.
ویژگیها به چه نحو دیگری به دستاوردهای اجتماعی مثبت و منفی ارتباط پیدا میکنند؟
برخی از افراد، از جمله آنهایی که خودشیفتگی یا ساختهای شخصیتی روانآزاری «تیره» بالا دارند یا افراد دارای اختلال شخصیت، به طور خاص مستعد رفتار به گونهای هستند که به دیگران ضرر میرساند و احتمال دارد روابط خود را تضعیف کرده یا متزلزل سازند. در سطح ویژگیهای پنجگانه مطالعات نشان میدهند که باوجدانی پایین با میل به رفتار ضداجتماعی همراه است. در حالی که توافقپذیری بالا با تمایلات ملایمتری به بخشش و تجربۀ سپاسگزاری پیوند داشته است.
شخصیت و موفقیت
فراتر از احتمال داشتن عمر طولانی و یافتن خشنودی عاطفی، به نظر میرسد ویژگیهای شخصیتی به انواع قراردادیتر دستاورد مرتبط باشد. از نمرات گرفته تا علایق حرفهای و درآمد، علم پرده از پیوستگیهای میان ویژگیهای افراد و موفقیتهای آنها برداشته است.
آیا افراد دارای ویژگیهای معین پول بیشتری درمیآورند؟
اگر معیار موفقیت را پول بدانیم، به نظر میرسد افرادی که برخی ویژگیها را به میزان بالا دارند به طور کلی از این موضوع سود میبرند. طبق تحقیقات توافقپذیری بالا مرتبط به درآمد پایین و باوجدانی بالا مرتبط به درآمد بیشتر است. با این حال بدون تردید نوع کار فرد نیز اهمیت دارد: برخی شغلها ممکن است برونگرایی، باوجدانی، پذیرفتاری نسبت به تجربه، یا دیگر ویژگیها را بیشتر یا کمتر بطلبند. هماهنگی نزدیکتر با نیازهای شغل مورد نظر میتواند موفقیت بیشتری را به ارمغان بیاورد.
چگونه شخصیت با کار فرد در ارتباط است؟
شرکتکنندگان پژوهش برونگرا به طور متوسط تمایلات شدیدتر به راهبری و تعهد حرفهای بالاتر بروز دادهاند، در حالی که افراد دارای روانرنجوری بالاتر به نظر میرسد به نوعی تعهد کمتری داشته باشند. همچنین شخصیت ممکن است علایق حرفهای فرد را شکل دهد. برای مثال افرادی که پذیرفتاری بالاتری دارند، گرایش بیشتری به حرفههای هنری نشان دادهاند.
شخصیت با چه موارد دیگری ارتباط دارد؟
شخصیت به اندازۀ کافی در زندگی افراد درگیر است که پیوندهای دیگر بسیار میان ویژگیها و تدابیر روانشناختی شناسایی شده است، گرچه میزان برخی از این پیوستگیها نسبتاً کم است. برای ارائۀ چند نمونه میتوان به پیوستگی میان پذیرفتاری پایین با تماشای تلویزیون، توافقپذیری پایینتر با رفتار مجرمانه، و برونگرایی بالاتر با داوطلب شدن اشاره کرد.
قضاوت شخصیت
هرکس شخصیت متمایزی دارد و انسانها در ابتدا بلافاصله تلاش به فهمیدن موضع طرف مقابل میکنند. برداشتها در این برخوردهای اول ممکن است کاملاً صحیح نباشند، با این حال تفاوتهای شخصیتی پیوندهایی با رفتار بیرونی و حتی با ظاهر فرد دارند که میتواند به صورت کلی نشانههایی درخصوص طرف مقابل ارائه دهد. با گذر زمان، دیدن نحوۀ تفکر و اقدام فرد در موقعیتهای مختلف احتمالاً تصویر بهتری از ویژگیهای فرد به دست خواهد داد.
آیا در برخوردهای اولیه شخصیت فرد به درستی منعکس میشود؟
تا حدی میتواند اینگونه باشد. برخی تحقیقات نشان میدهند که حتی بر اساس عکس یک شخص، قضاوتهای افراد (با اینکه کامل نیست) تا حد قابل توجهی با قضاوتهای فرد برای برخی ویژگیها از جمله برونگرایی مطابقت دارد.
چگونه شخصیت با ظاهر در ارتباط است؟
لباس، حالت چهره، و دیگر جزئیات قابل مشاهده، میتوانند سیگنالهایی از شخصیت فرد ارائه دهند. برای مثال لبخند زدن و پرانرژی به نظر رسیدن میتواند نشانۀ این باشد که فرد نسبتاً برونگرا است. آرام و سالم به نظر رسیدن میتواند نشان از ثبات عاطفی فرد باشد. حتی برخی محققان گزارش میکنند که ابروهای برجسته میتواند نشان خودشیفتگی بالا باشد. همچنین روانشناسان شواهدی یافتهاند که وضعیت محیط اطراف فرد تا حدی با ویژگیهای شخصیتی مرتبط است. برای مثال، داشتن اتاق خواب منظم با باوجدانی در ارتباط بود، در حالی که نمایش کتابهای متنوع با پذیرفتاری بیشتر نسبت به تجربه مرتبط بود.
آیا قضاوت برخی از ویژگیهای شخصیتی نسبت به ویژگیهای دیگر آسانتر است؟
برخی از محققان شخصیت اظهار کردهاند که قضاوت آن دسته از ویژگیهای شخصیتی که نشانههای قابل رویت بیشتری در رفتار بیرونی دارند آسانتر خواهد بود. سطح برونگرایی فرد مرتبط با مشارکت اجتماعی است و میتواند نسبت به ویژگیهایی مانند روانرنجوری که شامل تمایلات اضطراب و افسردگی است، به طور موثرتری توسط افراد خارجی ارزیابی شود.
خطای هالهای چیست؟
خطای هالهای یک سوگیری است که در آن احتمال داده میشود فردی که ویژگی خوشایندی مانند جذابیت فیزیکی دارد، سایر ویژگیهای خوشایند را نیز داشته باشد. تحقیقات نشان میدهند که این موضوع میتواند به ادراک نسبت به ویژگیهای خاص شخصیتی مانند باوجدانی یا مهربانی نیز گسترش یابد.