بسیاری از افراد با مسئله کم‌رویی درگیر هستند اما تنها بخش کوچکی از آنها به‌قدری از این مسئله رنج می‌برند که باعث نوعی بازدارندگی شدید اجتماعی در آنها شود. در اختلال شخصیت اجتنابی، خجالت شدید و ترس از طرد شدن باعث می‌شود افراد نتوانند با دیگران تعامل اجتماعی و حرفه‌ای داشته باشند.
اشخاصی که دارای اختلال شخصیت اجتنابی هستند ممکن است از فعالیت‌های کاری اجتناب کنند یا پیشنهاد‌های شغلی را به دلیل ترس از انتقاد دیگران رد کنند. همچنین ممکن است به دلیل عزت‌نفس پایین و احساس عدم کیفیت، در موقعیت‌های اجتماعی محدود شوند. به‌علاوه، چنین اشخاصی حتی اگر فکر کنند از طرف دیگران طرد نمی‌شوند، باز هم دارای پس‌زمینه‌ای ذهنی از نقص‌ها و تجربیات خود در ارتباط با دیگران هستند. احساس شکست و طرد شدن در این افراد به‌قدری دردناک است که تنهایی را به ریسک تلاش برای ارتباط با دیگران ترجیح می‌دهند.
علائم
با توجه به پنجمین نسخه از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، نشانه‌های معمول اختلال شخصیت اجتنابی عبارت‌اند از:
ناراحتی شدید از انتقاد یا عدم پذیرش
نداشتن دوست صمیمی
عدم تمایل به مصاحبت با مردم
اجتناب از فعالیت‌ها و مشاغلی که مستلزم ارتباط با دیگران هستند
کم‌رویی در موقعیت‌های اجتماعی به دلیل ترس از انجام کار اشتباه
اغراق در مورد مشکلات احتمالی
خویشتن‌داری بیش‌ازحد در روابط عاطفی
احساس بیهودگی، حقارت و عدم جذابیت در برابر دیگران
عدم تمایل به خطر کردن یا امتحان کردن چیزهای جدید به دلیل اینکه ممکن است شرم‌آور باشند
علائم اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟
افراد مبتلابه اختلال شخصیت اجتنابی ترس شدیدی از طرد شدن دارند که ایجاد یا حفظ رابطه با خانواده، دوستان و شرکا را برایشان بسیار مشکل می‌کند. دو نشانه مهم که نشان می‌دهد فردی دارای اختلال شخصیت اجتنابی است عبارت‌اند از: عدم ارتباط معنا‌دار با دیگران و پیوسته به دنبال دلیلی برای امتناع از تعاملات اجتماعی.
تفاوت اختلال شخصیت اجتنابی و اضطراب اجتماعی چیست؟
هم اختلال اضطراب اجتماعی و هم اختلال شخصیت اجتنابی شامل ترس و اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی هستند. این دو تشخیص ممکن است یکسان به نظر برسند اما ریشه‌های متفاوتی دارند. اختلال اضطراب اجتماعی ناشی از ترس از گفتن چیزی یا انجام عملی است که باعث خجالت و شرمساری شود؛ در مقابل، اختلال شخصیت اجتنابی کمتر به دلیل اضطراب از انجام کاری است و بیشتر به دلیل ارزیابی منفی شخص از خود در مقایسه با دیگران نشات می‌گیرد. عزت‌نفس پایین یکی از اجزاء اصلی این اختلال است. ازآنجایی‌که افراد دارای اختلال شخصیت اجتنابی خودشان را دوست ندارند، گمان می‌کنند دیگران نیز آنها را طرد می‌کنند؛ این تصور تقریباً تا مرز کژاندیشی (پارانویا) پیش می‌رود.
علل
علت اختلال شخصیت اجتنابی ]هنوز[ ناشناخته است. ژنتیک و عوامل محیطی همچون طرد شدن از طرف والدین یا هم‌سن‌وسالان می‌توانند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند.
رفتار اجتنابی معمولاً در کودکی یا اوایل دوران خردسالی با رفتارهایی همچون خجالتی بودن، گوشه‌گیری و اجتناب از غریبه‌ها یا مکان‌های جدید آغاز می‌شود. اکثر افرادی که در سال‌های اولیه زندگی‌شان خجالتی هستند ]در سال‌های بعد[ به خروج از این رفتار تمایل نشان می‌دهند اما کسانی که اختلال شخصیت اجتنابی در آنها رشد کرده است با ورود به دوران بزرگ‌سالی و بلوغ بیش‌ازپیش رام و فرمان‌بردار می‌شوند.
اختلال شخصیت اجتنابی تا چه اندازه شایع است؟
با توجه به پنجمین نسخه از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، حدود 4/2 درصد از جمعیت آمریکا دارای اختلال شخصیت اجتنابی هستند و این میزان برای زنان و مردان یکسان است.
درمان
روان‌درمانی بالأخص با رویکردهای شناختی-رفتاری می‌تواند سودمند باشد. داروهای ضدافسردگی نیز اغلب می‌توانند باعث کاهش حساسیت به طردشدگی شوند. ترکیب درمان دارویی و گفتاردرمانی می‌تواند مؤثرتر از هرکدام به‌صورت تکی باشد.
افراد مبتلابه اختلال شخصیت اجتنابی ممکن است تا حدودی قادر به برقراری ارتباط با دیگران باشند که می‌توان از طریق درمان باعث تقویت و بهبود آن شد؛ اما این افراد بدون درمان به گوشه‌گیری کامل یا تقریبی در زندگی رو می‌آورند. حتی ممکن است اختلال روانی دومی هم مثل سوءمصرف مواد مخدر یا اختلال خُلقی مثل افسردگی نیز در آنها شکل بگیرد. بااینکه خجالتی بودن، اختلال محسوب نمی‌شود اما اگر این حالت یا ترس از طرد شدن به‌قدری زیاد باشد که کارایی فرد در زندگی و توانایی او در برقراری ارتباط با دیگران را تحت تأثیر قرار دهد باید از روان‌پزشک یا ارائه‌دهندگان خدمات درمانی کمک گرفت.
اختلال شخصیت اجتنابی چطور تشخیص داده می‌شود؟
روان‌پزشک تعلیم‌دیده و حرفه‌ای می‌تواند اختلال شخصیت اجتنابی را با توجه به معیارهایی که در پنجمین نسخه از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) از آنها یاد شده، تشخیص دهد. ازجمله این معیارها می‌توان به اجتناب از فعالیت‌های مستلزم ارتباط اجتماعی و داشتن پس‌زمینه ذهنی از موردانتقاد واقع شدن و طرد شدن اشاره کرد. پزشک یا روانشناس بالینی ممکن است سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار را نیز بررسی کند.
آیا افراد مبتلابه اختلال شخصیت اجتنابی می‌توانند رابطه عاشقانه برقرار و آن را حفظ کنند؟
افراد مبتلابه اختلال شخصیت اجتنابی اغلب یاد گرفته‌اند که به خودشان تکیه کنند و ممکن است با مسائلی همچون آگاهی از احساسات، تنظیم احساسات، آسیب‌پذیری، صمیمیت و مراوده با دیگران درگیر باشند. آنها بالأخص در مواقع اضطراب‌آمیز به انزوا رو می‌آورند. افرادی که از اختلال شخصیت اجتنابی رنج می‌برند تا زمانی که نیاز به صمیمت هیجانی از سوی شریکی عشقی احساس نکنند، قادر به حفظ روابط عاشقانه نخواهند بود.
ملاقات با خویشتن